Wintergroen en eetbaar

Nu onze tuin langzaamaan tot moestuin wordt omgetoverd, begon ik te merken dat er een stuk minder groen in de tuin staat, tijdens de wintermaanden. Daarom ben ik opzoek gegaan naar planten die in de winter hun kleur behouden en ook nog eens heel lekker zijn! Hier een aantal tips:

Rozemarijn

Rozemarijn is een houtige en aromatische altijd groene en winterharde heester. De plant bloeit van maart tot mei. De plant stamt uit de landen rond de Middellandse Zee, maar gedijt in gematigd en warm klimaat, op zonnige plaats in niet te vochtige kalkaarde. De grond moet goed gedraineerd zijn. Op kalkgrond wordt rozemarijn kleiner maar geurt wel meer. De smaak van van het kruid rozemarijn is mild, maar snel overheersend. Het is een oud keukenkruid, dat vooral in Italiaanse gerechten goed past.

Het smaakt lekker in vleesgerechten (zoals varkens- en lamsvlees), groenten, soepen en salades. Rozemarijn is ook zeer geschikt bij schelp- en schaaldieren. Het kruid kan goed meegebakken of -gebraden worden zonder dat de smaak verloren gaat. Je komt rozemarijn ook tegen in stoofschotels. Rozemarijn is onderdeel van de traditionele samenstelling van het kruidenmengsel Provençaalse kruiden. In de Nederlandse keuken strooit men graag rozemarijn over aardappels.

Salie

Salie is een aromatische groenblijvende plant. De bladeren zijn dik, voelen een beetje donzig aan en zijn grijsgroen van kleur. De plant bloeit in de zomer en heeft meestal paarsblauwe bloemen.

De bladeren van salie zijn zeer scherp van smaak en worden spaarzaam toegevoegd aan gerechten. Gedroogde salie is nog sterker van smaak dan verse. Het helpt bij de vertering van bijvoorbeeld vet vlees. Salie wordt gebruikt in vulling voor gevogelte, lams- en varkensvlees, salades, soepen en eiergerechten. In de Amerikaanse keuken snippert men het door de aardappelpuree. De bloemen kunnen in de sla gebruikt worden.

 

Lavendel

Lavendel is een winterharde, altijdgroene dwergstruik met in bundels rechtopstaande stengels. De stam vertakt zich in talrijke stengels die tot 60 cm hoog kunnen worden. De bladeren van lavendel zijn grijs-groen en lancetvormig. De bladeren groeien slechts op het onderste gedeelte van de stengel. In de zomer (juli tot september) bloeien op de toppen van de stengels blauw-violette bloemen als schijnaren.

Op de bloemen van lavendel zitten de meeste oliekliertjes. De bloemen worden gebruikt in jam, azijn, snoepjes, room en Provençaalse stoofpotten. Je kunt goed thee zetten van lavendel. Hiervoor laat je een theelepel bloemen (meer of minder afhankelijk van je eigen smaak) enkele minuten trekken.

 

Lavendel thee werkt ontspannend en wordt gebruikt tegen angst, hoofdpijn, winderigheid, misselijkheid, duizeligheid en slechte adem. Bloemenwater zorgt voor een snelle vernieuwing van de huidcellen en werkt ontsmettend bij acne.

Tijm

Tijm is een aromatische, altijd groen blijvende, bossige halfheester. De plant wordt 20 tot 30 centimeter hoog. In de zomer heeft de plant lila of licht paarse bloemen. Tijm is een bekend kruid dat wordt gebruikt voor verlichting bij verkoudheid. Het kruid is ook heerlijk om in de keuken te gebruiken. Niet alleen echte tijm maar ook citroentijm.

Echte tijm is onderdeel van het bouquet garni. Het kruid is dan ook zeer geschikt om lang mee te laten sudderen in stoofpotten en bij vlees. Je kunt het goed in marinades en sauzen gebruiken, bijvoorbeeld door de pastasaus. Ook erg lekker over aardappeltjes uit de oven, met een beetje kerrie, zout en peper. De smaak van het kruid is typisch mediterraan. Citroentijm past goed bij kip en fruitsalades. Deze tijmsoort ruikt sterk naar citroen. Tijm smaakt goed in combinatie met rozemarijn.

Laurier

Laurier ( Laurus nobilis) is een groenblijvende, mediterrane boom of struik, heeft kleine lichtgele bloemen, glanzend zwarte bessen. Laurier blad is glanzend en aromatisch blad. Laurier bomen kunnen tot 15 m hoog worden.

De smaak van laurier komt sterk naar voren in het bekende laurierdropje. Laurier bladeren van de Laurus nobilis worden toegevoegd aan bouquet garni, marinades, paté, soep en stoofpotten. Laurier blad wordt niet (heel) gegeten, aangezien ze hard blijven. Laurier is ook in poedervorm te koop, als gedroogd en vermalen laurierblad. Deze laurierpoeder gebruikt men o.a. in de Turkse keuken in combinatie met lamsvlees.

Braam

Bramenplanten zijn zeer sterke, dankbare planten die groeien op bijna elke grond. Ze kunnen worden gebruikt als struik of als klimplant. Er zijn zowel doornlose bramen als bramen met doorns. Hoewel doornloze bramen steeds beter worden geven de bramen met doorn vaak grotere vruchten. Bramen bloeien het beste op jonge scheuten en dragen aan die scheuten de dikste en mooiste vruchten. Het vormen van nieuwe scheuten doet de braam spontaan en ook de wijze van snoeien bevordert de ontwikkeling van jonge scheuten.

Er is een flink aantal bramenrassen op de markt, maar van niet ieder ras is de smaak even goed. Of de smaak van een ras wordt gewaardeerd, hangt uiteraard af van uw voorkeur. Er zijn rassen die zoet, mild zuur of een licht aroma hebben en ook de grootte van de vrucht is afhankelijk van het ras. De meeste bramenrassen worden rijp in de periode eind juli – tweede helft van september. Wanneer u een groenblijvende braam zoekt, moet u wel even op het ras letten. Niet alle rassen blijven mooi groen in de winter. Zelf heb ik de Thornless Evergreen in de tuin staan, die erg mooi groen blijft.

Japanse Wolmispel

Eriobotrya japonica of Japanse wolmispel is een sierlijke plant en komt uit Noord China en Japan. Is ook bekend onder de naam loquat.
Deze plant wordt niet veel hoger dan 3 tot 4 meter.
Tevens kan de Eriobotrya japonica in een kuip gehouden worden, hij verdraagt snoei zonder problemen. Snoeien doet u het beste in de late zomer.
De Loquat in de volle grond planten is geen probleem, het liefst staat ze op een beschutte plaats.
Voor bloei en vruchtvorming moet Eriobotrya japonica op een zo warm mogelijk en beschutte plaats geplant worden, dus bij voorkeur op het zuiden uit de wind.
Op deze manier kan in de volle grond de plant vruchten geven, de bloeitijd loopt van eind maart tot mei. Bloemen zijn wit/geel van kleur.

De vruchtzetting loopt dan van april tot juni en in augustus/september de oogsttijd.
Vruchten aan de plant laten rijpen. Narijpen van de vruchten is geen succes.
De vruchten smaken fruitig en een beetje naar abrikoos/pruim, zijn oranje/geel van kleur, zijn ovaal en 3 tot 5 cm groot.
Het klokhuis bevat 4 grote pitten en de schil om de vrucht bevat een donslaagje. De plant is zelfbestuivend.
In Italië wordt deze vrucht veel gegeten en wordt daar nespole genoemd.

De plant is groenblijvend en heeft langwerpige bladeren, groen/grijs van kleur en aan de onderzijde behaard.

Is goed winterhard en zeer zeker de moeite waard op een beschutte plaats.